Per las personas que se damanden que pòt semblar una revirada dau russe en occitan lemosin, veiquí dos extrachs dau conte fantastic-realiste de Gògol, Lo Nas (Lo Nas e Lo Manteu, Nicolai Gògol, revirat dau russe per Jan-Peire Reidi, Edicions dau Chamin de Sent-Jaume).

Som a Sent-Petersborg dins la prumiera meitat dau segle dietz-e-nòu. Lo barbier Ivan Iacòvlievich tròba un nas dins una micha de pan. Puei lo proprietari dau nas lo tròba en dire…

Ivan Iacòvlievich se passet un abit per dessus sa chamisa per pas mancar de tenguda e, un còp sietat, salet lo pan, aprestet doas testas d’onhons. Prenguet lo coteu e, la mina seriosa, se metet de copar lo chanteu. Quand ne’n aguet fait doas meitats, ’viset au mitan e fuguet plan estonat d’i veire quauqua res de blanc. Ivan Iacòvlievich zo gosonet emb son coteu e zo chauchet emb son det.

« Quo es espes ! se disset. Que pòt-quò estre ? »

I conhet los dets e ne’n surtit… un nas !... Los braç d’Ivan Iacòvlievich li ne’n tomberen ; se metet de se fretar los uelhs e de zo paupinhar : un nas, quo era un nas ! En mai de quò, agués dich lo de quauqu’un que li era pas inconegut ! L’espaventa se legit sus la chara d’Ivan Iacòvlievich. Mas ’quela espaventa era res a costat de l’esmalida que ganhet sa femna.

– Ente as copat ’queu nas, sauvatge que tu ses ! credet-ela, fòla de colera.  Coquin ! Sadolaud ! T’anirai me-mesma denonçar a la polícia ! Brigand que tu ses ! Quò fai desjà tres personas que ai auvit dire que lor tirgossas talament lo nas en los rasar que lo mancas ’rachar !

Mas Ivan Iacòvlievich era ni mòrt ni viu. Coneguet que ’queu nas era lo nas de degun mai que lo de l’assessor de collègi Covaliov que rasava tots los dimecres e tots los diumencs.

– Espera, Prascòvia Ossipovna ! Lo metrai dins un coenh, plejat dins una pelha, l’i laissarai quauque temps e lo dòstarai de ’quí.

– Me parles pas de quò-’quí ! Voldrias que permete ad un nas copat de demorar dins ma maison ! Babòia ! De creire que sap res far de mielhs que de passar lo rasador sus lo polidor e que es quitament pas en estat de far son trabalh. Desbauchat ! Òme de res ! Que ieu responde de tu davant la polícia ? Maupròpe ! Testa de boesc ! Dòsta-lo de quí ! Fot-lo diable ente voldras e que ne’n auve pus parlar !

Ivan Iacovlevich demorava ’quí plantat sens se far de res. Se calculava, se pensava… e sabiá pas que ne’n pensar.

 (...)

L’assessor de collègi Covaliòv s’esvelhet dabora e n’aguet un « brrrr… » emb las bochas, coma fasiá totjorn quand s’esvelhava, mai si auriá se-mesma estat ben en pena de ne’n dire la rason. Covaliòv se despleget lo còrs e damandet lo pitit miralh pausat verticalament sus la taula. Voliá ’visar un arbalhon que li aviá surtit la velha sus lo nas ; mas ne’n fuguet esbaubit quand veguet que, a la plaça de son nas, sa chara era planiera. Tot treblat, damandet de l’aiga e se fretet los uelhs emb un linge : quo era verai, pus de nas ! Se metet de se maniar pertot per veire si durmiá, mas non, durmiá pas. L’assessor de collègi Covaliòv sautet dau liech, se secodet : pas de nas !... Comandet còp sec sos vestits e corguet tot drech veire lo comissari de polícia.

(….)

Lo comandant Covaliòv se voliá plan maridar, mas nonmas quante se trobariá una femna que vendriá emb 200 000 robles. Quò fai que aura lo legeire pòt se-mesma jutjar de la situacion de ’queu comandant quante se trobet tot béstia de veire, a la plaça d’un nas que era gran òrre, mai tròp grand o tròp pitit, un espaci voide, lene e planier.

Coma fait exprès, i aviá pas de fiacre en vuda ; fuguet oblijat d’anar a pè. Mitonat dins sa capa e la chara cuberta d’un mochanas, fasiá semblant d’aver lo nas que sagnava. « Mas benleu que z’ai raibat ; quo es pas possible que mon nas se siá perdut entau, bestiament », se penset, e entret dins una pastissariá per se ’visar dins lo miralh. Urosament, i aviá degun dins la pastissariá (...) « Diu mercés, i a degun, marmuset-eu, aura pòde ’visar ». S’apropchet timidament dau miralh e paret una espiada. « Au diable ’quela salopariá ! disset en escrupir terra. Si enquera i agués quauqua res en plaça dau nas, mas i a res ! »

Se mordet las pòtas de despiech, surtit de la pastissariá e decidet, au contrari de son abituda, de ’visar degun e de sorire a degun. Tot d’un còp, demoret plantat coma un piquet a la pòrta d’una maison. Un fenomène inexplicable se passava davant sos uelhs : una carròça s’arrestet davant la pòrta charretiera, la portiera se drubit, un monsur en unifòrme se doblet, sautet sus lo trepador e montet l’eschalier de quatre en quatre. Quò fuguet per Covaliòv una orror  mai un estonament pas de creire quand coneguet son nas !