Archives

COMA FAU   Dins una de sas darnieras cronicas, Michel Feltin-Pallas (1) escriu que lo peitavin-santongés es la sola linga eissida dau latin que a gardat lo pronom neutre : o, o ben ol davant una vocala. Nòstres vesins disen : O bufe, O moulle, Ol ét bérae quand disem : Quò bufa (Il vente), Quò plòu (Il pleut), Quo es ben vrai, quò es segur. Lo pronoms de la tresesma persona es i au masculin singular es i en santongés, le en peitavin.. Per quauques collegians charantés fins coma daus… collegians, lo pitit nom... [Lire la suite]

  ZO PARCISSEM BEN !   Per exprimir lo besonh e la necessitat, avem quauquas locucions interessantas coma far mestier / far besonh, aver mestier / aver besonh (Veire l’article « Lai on era mestiers », dins Rubrica en òc, mai 2018). Per dire : « se privar de quauqua ren, se resignar a l’abséncia de quauqu’un o quauqua ren », quauques diccionaris dònen : « se passar de ». Quò s’auva gaire chas nos ; aimem mai dire : « far sens quò-’quí, far sens... [Lire la suite]

ME TAINA DE LA VEIRE   Si volem diminuar l’eschaurament de l’atmosfera, fau pas perdre de temps. Fau pus esperar. Quò taina. Quò preissa, si aimatz mai. Dins son Glossaire périgourdin, Guillaumie cita cochar (Quò cocha de far quò), e menciona tainar (Quò taina ; quò tainava), mas nos ditz que tainar se ditz mens sovent. Pertant, tainar es le verbe que ai totjorn auvit emperaquí. Coma baissar, laissar, preissar…, tainar es un verbe que coneis l’alternança ei/ai dins sa conjugason : tainar [tei'nɑː] / quò taina... [Lire la suite]

Un brave libre ente ai l'onor d’aver una plaça :     Par tous les chemins FLORILÈGE POÉTIQUE DES LANGUES DE FRANCE alsacien, basque, breton, catalan, corse, occitan sous la direction de MARIE-JEANNE VERNY & NORBERT PAGANELLI   PRÉFACE DE JEAN-PIERRE SIMÉON   ©LE BORD DE L’EAU 2019           QUAUQUES EXTRACHS DE LA PREFÀCIA REMIRABLA DE JEAN-PIERRE SIMÉON   Il y a des livres possibles, des livres pourquoi pas, des livres dont on se demande pourquoi, et des... [Lire la suite]

  QUÒ SE DITZ PUS GAIRE   L’adverbi gaire se ditz plan mai en occitan que guère en francés. Lo tròbe 30 còps dins mas 105 paginas numerizadas de Jan Picatau de Sent-Barrancon (Enric Delaja). Crese ben qu’en francés guère fai pus partida dau vocabulari corrent daus jòunes d’aüei. En occitan lemosin, gaire vòu dire :             –  « pas beucòp » . « Gaire de » se rapòrta a un substantiu ; indica una quantitat, un nombre, un... [Lire la suite]

А.С. Пушкин   Капитанская дочка   A.S. Poshquin La Filha dau capitani Revirat dau russe en occitan per Jan-Peire Reidi   – Escolta, disset Pogachòv, sasit per una idéia meitat sauvatja. Te vau dire una faula que me fuguet contada per una vielha Calmic quand era pitit. « Un còp era una agla que damandet ad una graula : – Perqué vives sus terra tres cents ans de temps e ieu en tot nonmas trenta-e-tres ans ? – Quo es, mon amija, que beves dau sang viu e ieu minge nonmas de la charn mòrta. ... [Lire la suite]

  PANASÒU   Per los que me disen tard vengut a l’occitanisme, veiquí mon prumier texte en occitan, una letra a Panasòu (Panazô) que ai trobada dins un numerò dau Jornau de Panazô de 1958.       Aviá dietz ans, benleu onze. Me dòbte que ma letra fuguet passablament corrijada e « lemosinada ». Aquí, a Nontron, disiam « dimensseu », pas « dimenssi », « patois » [pa’twa] e non pas « patouei »… Me carrava plan de far veire aus vesins mon nom sur lo... [Lire la suite]

PER AVER L’AER MENS BÉSTIA   Quand era en vila, ma defunta granda-mair voliá totjorn aver quauqua ren a la man « per aver l’aer mens béstia », coma disiá. Auriá plan trobat que an l’aer béstia, ’quela toristalha que vesem se banturlar de çai, de lai, quand ven la sason, e que fan ren de lurs mans.  An de las lunetas negras per pas veire lo trabalh, coma disiá la Felicia Brolhet.  Dins lo temps, las mans de las femnas demoravan pas sovent sens ren far. Quand vesian un òme s’estautinar las doas mans darreir... [Lire la suite]

Vos prepause aquí un extrach de la novela de Gògol Lo Manteu que ai revirada dau russe e que fuguet publicada en 2017 a las Edicions dau Chamin de Sent-Jaume. Som a Sent-Petersborg dins la prumiera meitat dau segle XIX. Daus mila de foncionaris son empluiats dins los ministèris per administrar un emperi que vai de la Polonha a l’Alasca. Lo darnier daus darniers de ’quilhs foncionaris, Acaqui Acaquievich, un pitit òme modeste que mena pas de bruch, passa sa vita a copiar daus papiers oficiaus e i tròba quitament son plaser.   ... [Lire la suite]

N’EN AI GRAN MESTIER !   Dins la varietat lemosina de la linga, gran es una particula negativa de valor modala que s’empluia parier coma la negacion pas, mas emb una nuança plan fina que se compren mielhs emb l’intonacion dins una frasa de la conversacion. Nos vam esforçar de ne’n ’trapar l’origina e lo sense.   La ’chabason –an se ditz [ɔ], coma dins : deman, un cosin german, una man, dau pan, plan, Moicidan, Sent Junian... Dins los autres dialectes un gran (dau latin granum) es un grun (un grain).... [Lire la suite]