25 décembre 2019
DAMANDATZ AU PAIR NADAU
DAMANDATZ AU PAIR NADAU
Avetz-vos conegut ’quilhs matins de Nadau que, pas pus tòst levats, los goiassons en pijama o ben en chamisa de nuech, s’entraupavan dins daus pilòts de paquets espanduts autorn dau pinhier ? Matins sens jòia de mainatges mau esvelhats e de parents que avian « la feure dins los piaus », coma òm ditz. Faliá a tota fòrça far una meschanta fotò de goiats enervats que tirgossavan lo ribans e eissaiavan d’escendre lo papier per desplejar los presents. Daus còps, esjarravan un paquet e, quand... [Lire la suite]
07 novembre 2019
COMA FAU
COMA FAU
Dins una de sas darnieras cronicas, Michel Feltin-Pallas (1) escriu que lo peitavin-santongés es la sola linga eissida dau latin que a gardat lo pronom neutre : o, o ben ol davant una vocala. Nòstres vesins disen : O bufe, O moulle, Ol ét bérae quand disem : Quò bufa (Il vente), Quò plòu (Il pleut), Quo es ben vrai, quò es segur. Lo pronoms de la tresesma persona es i au masculin singular es i en santongés, le en peitavin.. Per quauques collegians charantés fins coma daus… collegians, lo pitit nom... [Lire la suite]
24 octobre 2019
ZO PARCISSEM BEN !
ZO PARCISSEM BEN !
Per exprimir lo besonh e la necessitat, avem quauquas locucions interessantas coma far mestier / far besonh, aver mestier / aver besonh (Veire l’article « Lai on era mestiers », dins Rubrica en òc, mai 2018).
Per dire : « se privar de quauqua ren, se resignar a l’abséncia de quauqu’un o quauqua ren », quauques diccionaris dònen : « se passar de ». Quò s’auva gaire chas nos ; aimem mai dire : « far sens quò-’quí, far sens... [Lire la suite]
01 octobre 2019
ME TAINA DE LA VEIRE
ME TAINA DE LA VEIRE
Si volem diminuar l’eschaurament de l’atmosfera, fau pas perdre de temps. Fau pus esperar. Quò taina. Quò preissa, si aimatz mai.
Dins son Glossaire périgourdin, Guillaumie cita cochar (Quò cocha de far quò), e menciona tainar (Quò taina ; quò tainava), mas nos ditz que tainar se ditz mens sovent. Pertant, tainar es le verbe que ai totjorn auvit emperaquí. Coma baissar, laissar, preissar…, tainar es un verbe que coneis l’alternança ei/ai dins sa conjugason : tainar [tei'nɑː] / quò taina... [Lire la suite]
27 septembre 2019
FLORILÈGE POÉTIQUE DES LANGUES DE FRANCE

27 septembre 2019
QUÒ SE DITZ PUS GAIRE
QUÒ SE DITZ PUS GAIRE
L’adverbi gaire se ditz plan mai en occitan que guère en francés. Lo tròbe 30 còps dins mas 105 paginas numerizadas de Jan Picatau de Sent-Barrancon (Enric Delaja). Crese ben qu’en francés guère fai pus partida dau vocabulari corrent daus jòunes d’aüei.
En occitan lemosin, gaire vòu dire :
– « pas beucòp » . « Gaire de » se rapòrta a un substantiu ; indica una quantitat, un nombre, un... [Lire la suite]
19 septembre 2019
LA FILHA DAU CAPITANI (POSHQUIN)
А.С. Пушкин Капитанская дочка
A.S. Poshquin La Filha dau capitani
Revirat dau russe en occitan per Jan-Peire Reidi
– Escolta, disset Pogachòv, sasit per una idéia meitat sauvatja. Te vau dire una faula que me fuguet contada per una vielha Calmic quand era pitit.
« Un còp era una agla que damandet ad una graula :
– Perqué vives sus terra tres cents ans de temps e ieu en tot nonmas trenta-e-tres ans ?
– Quo es, mon amija, que beves dau sang viu e ieu minge nonmas de la charn mòrta.
... [Lire la suite]
27 août 2019
PANASÒU

15 août 2019
PER AVER L'AER MENS BÉSTIA
PER AVER L’AER MENS BÉSTIA
Quand era en vila, ma defunta granda-mair voliá totjorn aver quauqua ren a la man « per aver l’aer mens béstia », coma disiá. Auriá plan trobat que an l’aer béstia, ’quela toristalha que vesem se banturlar de çai, de lai, quand ven la sason, e que fan ren de lurs mans. An de las lunetas negras per pas veire lo trabalh, coma disiá la Felicia Brolhet. Dins lo temps, las mans de las femnas demoravan pas sovent sens ren far. Quand vesian un òme s’estautinar las doas mans darreir... [Lire la suite]
12 août 2019
SEI TON FRAIR
Vos prepause aquí un extrach de la novela de Gògol Lo Manteu que ai revirada dau russe e que fuguet publicada en 2017 a las Edicions dau Chamin de Sent-Jaume.
Som a Sent-Petersborg dins la prumiera meitat dau segle XIX. Daus mila de foncionaris son empluiats dins los ministèris per administrar un emperi que vai de la Polonha a l’Alasca. Lo darnier daus darniers de ’quilhs foncionaris, Acaqui Acaquievich, un pitit òme modeste que mena pas de bruch, passa sa vita a copiar daus papiers oficiaus e i tròba quitament son plaser.
... [Lire la suite]