BONA ANNADA
BONA ANNADA
Pendent la guerra de 1939-1945, la gent devian ben contunhar de se soatar la bona annada per lo prumier de l’an. Zo fasian benleu per abituda, per segre la tradicion :
« Vos soate una bona annada !
– La vos desire de mesma ! »
Mas ’quelas paraulas apresas, que los goiats disian sens pensar, volian plan dire quauqua ren per tots los que sufrian de la guerra : pensavan au retorn de l’òme aimat, dau pair, de l’amic preisonier o deportat, a la fin de las privacions, la vita e la santat sens infirmitat, la libertat d’estre çò que òm es, de dire, d’escrir, de se desplaçar, de profitar de son trabalh. Avian pas tòrt, nòstres ancians, d’esperar que los grands malurs ’chabarian après la victòria daus combatents de lur país.
Nautres, Diu mercés, que som nascuts après la guerra mondiala e que eram tròp jòunes per far las guerras colonialas, avem benleu conegut la paubretat, mas rarament la miséria. Las dificultats que tròp de gent coneissen aüei se pòden pas comparar a tots los malurs dau passat, mas las catastròfas que los sabents vesian venir son ’quí. Avem compres que, si contunhem de mautractar la natura, i aurá pas de jorn de la victòria ’queste còp, pas de desfilats militars, pas de clòchas que sonaran dins totas las egleisas. Sabem que lo monde que avem tant chaulhat tornará jamai coma era, que podram jamai nos sauvar si comencem pas d’abòrd de chamjar nòstre biais de viure, benleu pas d’un sole còp, benleu pas per far çò que damanden los extremistas, mas lo pus tòst possible, que, segur, quò se fará nonmas si los riches son oblijats e si los paubres son aidats. Alaidonc, trobaram daus tresaurs d’intelligéncia e d’imaginacion, mai daus sòus que saben pas ente se plaçar aurá e que fan tant mestier. Veiquí, a mon idéia, çò que podem desirar per l’annada que ven, mai per las que van segre.
A nautres, Occitans, que avem legit los trobadors, podem soatar l’amor, que amor damanda « melhorament ». L’amor de nòstra cultura nos donará lo coratge de trabalhar per sauvar nòstra linga occitana, menaçada coma lo monde que avem conegut. E l’amor pòrta la jòia.
A Javerlhac, lo 24 de decembre de 2019
Jan-Peire Reidi