LO ROVER E L’ASSALEÇ LE CHÊNE ET LE SAULE

Fable de Jean-Baptiste Foucaud ( 1747-1818 )

Un jorn, un grand e gròs rover 

Disia a un pitit assaleç :

« L’amic, t’as bien subject d’acusar la natura;

Car, entre nos, faria bien la gajura 

Que lo pus pitit reibeneit

Siria per te d’un tròp grand pes. 

Lo mendre pitit vent que bufa

Te fai baissar ta paubra tufa.

Per me, sei segur coma un pont. 

Maugrat l’autan, maugrat la bisa, 

Maugrat lo pluiau, l’armorija, 

Conserve totjorn mon aplomb ; 

E la pus terribla tempesta

Me faria pas corbar la testa, 

Quand Mascaret ‘n auria jurat. 

Mon front, coma lo mont Jurà, 

Cata lo solelh sur la terra.

Ne diria pas tant ren denguera

Si lo Bon Diu

Te fasia pas venir totjorn au bòrd d’un riu. 

Dau mens, si eu te ‘via ‘gut mes dins mon vesinatge,

Te crubiria de mon ombratge,

Te viraria lo mauvat temps ;


E la freschor de mon fuelhatge

Te rendria pus gai, pus content... »


– Boes ! n’aïetz pas tant d’inquietuda,

Ni tant d’einueg,

Ditz l’assaleç.

Si la tempesta la pus ruda

D’aicia ‘quí v’a pas desplantat,

Beleu vos vos setz tròp vantat.

Mon amic, quand um es satge,

Fau, per se mocar daus chens,

Aver passat lo vilatge.

Atendam a deman, mai, beleu, queste ser... 

Per nautres, paubres assaleç

Ne risquem pas tant que vos d’un auratge.

Nos som l’exemple dau satge

Que se pleja quand fau e que ne rompt jamai. »

Eu ‘n auria benleu dich mai ;

Mas tot d’un còp n-en venguet ‘na bufada, 

Si terribla, si ben apoïada,

Qu’auriatz dich que tot l’univers

‘Nava virar las chambas en l’er ;

E quel aubre dont la racina

De l’infern eria vesina,

Quel aubre que, emb son chapeu, 

‘Via tant menaçat lo ceu,

Quel aubre tant fier, tant beu, 

Faguet la còrna-budeu.

L’assaleç pleget jusc’a terra.

E l’assaleç dura benleu denguera.

Jamai ne mespresam degun ;

Un òme ne’n vau totjorn ‘n autre.

Queu que se ritz dau mau d’un autre

Ne’n aura s’eu ne’n a pas ‘gut.

La grandor mai la fortuna

Son ‘na meschanta caucion ;

Los gròs mai los pitits, lo solelh mai la luna, 

Son tots l’obratge dau Bon Diu,

Que botja, quand li platz, los pus fiers dins lo riu.