Archives

Mon ’reir-’reir-’reir- grand-pair bastit ’quela maison tota sola ente demòre aüei dins lo país daus singliers (daus singlars, si aimatz mai), un país plan sauvatge ente, coma òm disiá autres còps, lo lop minjariá sa mair que degun zo saubriá. Pareis, justament,  que lo darnier lop fuguet tuat a dos o tres quilometres de ’quí, gaire loenh dau vilatge de Chantagreu, lo 6 de decembre de 1940 (Premium Sud Ouest 18/12/2020 ; Dordogne : l’histoire du dernier loup abattu en 1940 à Javerlhac). Aura enquera, avem... [Lire la suite]

Ne’n passem pas fauta, dins nòstra varietat de la linga, de mots que se disen parier mas que vòlen pas dire la mesma chausa : lo lach e lo lac, char (adjectiu) e la charn, lo bot e lo boc, lo pòrt e lo pòrc, lo som e lo son, mai (adverbi), lo mes de mai e la mair… Lo cerv, lo serf e la serp se disen tots tres [sar] a Nontron, e [ser] en d’autres endrechs. La tombada de la consonanta finala ne’n es causa, de ’quilhs omofònes.  Quò fai que nòstres davanciers chausiren benleu de remplaçar quauqu’uns de ’quilhs mots per... [Lire la suite]

  Antan, los champanhòus eran talament espés en quauquas plaças que faliá far atencion ente òm pausava los pès per los pas chaupir. Un còp, ne’n ’masserem tant, de pitits mai de beus, que pogueren pas chabir dins lo panier (Los cugerem pas far chabir dins lo panier). L’endeman, ne’n prenguerem un pus grand, pus chabissent, de panier. De pas confondre : chaupir e chabir. « Chaupir quauqua ren », quo es pausar un pè dessus. Per exemple, dins las vilas fau ’visar ente òm marcha per pas chaupir çò que vòle... [Lire la suite]

  Quauques vilauds que venen passar lurs vacanças au país se plànhen dau bruch de las béstias, de las machinas e de la gent. Fau creire que, dins las vilas, son pas tant desrenjats per las automobilas, los camions e ’quilhs petarons que vos trauquen las aurelhas. E la musica industriala dins los magasins ? Dins las auberjas, òm s’auva pus minjar, coma ditz l’autre. Per me, la mediocritat de la musica difusada dins las boticas es sovent lo signe que s’i ven una paubra merchàndia. Au vilatge, nòstres toristas son... [Lire la suite]

TORNAR E VIRAR                              VIRAR                                                                                                TORNAR Dins lur prumier sense, virar fai referéncia ad un movement... [Lire la suite]

DAUS MOTS QUE TROBAVA A MA MÒDA   Quo es mai d’un còp dins la jornada, mai que mai quante sei coma daus mainatges, que daus mots me tòrnen de quante era pitit. Coma quante vese los parents far minjar aus pitits de la besunha industriala dins daus topinons. Autres còps, los mainatjons de lur atge saussavan benleu daus eschalons de pan dins lo rosseu d’un uòu bulit que ’pelavan un cacon. Crànhian pas la saumonela dins ’queu temps. D’alhors los pitits mai los beus mingen pas tant de pan coma nautres dins lo temps !... [Lire la suite]

PERIER, CORMIER, ALISIER   Son d’un bonas, ’quelas pitas peras ! Chas nos las ’pelavan dau perons, pus precisament daus perons Magdalena, perque son madurs per la Senta Magdalena, lo 22 de julhet. Son rosseus, sucrats, fondents, finament perfumats, gaire pus gròs qu’un pitit uòu de pola. Ne’n cherchetz pas sus los merchats, ne’n trobaretz en degun luòc. Si son machats, se garden pas, coma beucòp de vielhas varietats que la gent d’aura aimen mai laissar perdre. Pas pus tòst que tomben dau perier, fau los ’massar e los... [Lire la suite]

LA VITA LAS VITAS DINS LO JORNAU   Vitas negras importantas D’oprimits Vitas que zo son pas mai pas mens de Blancs o de Rosseus Vitas de riches mai « egalas » que las autras Pas de perda de vitas americanas çò-ditz le reportaire estatsunian aprep la catastròfa Vitas que se compten un ser d’epidemia Que se pòden comparar d’un país a l’autre   Vitas de violéncia Feminicidi infanticidi omicidi Que damanden venjança Que vòlen plaidiar au tribunau Uelh per uelh Vitas paiadas per l’assegurança, ’chaptadas... [Lire la suite]

MAI NAUTRES   « Me too »… Quò vòu dire : « Mai me, sei una femna que, a un moment de sa vita, se trobet forçada de donar son còrs a un fumelaire desvergonhat. Me sente plan umiliada e esmalida. Vòle pus contunhar de trainar ’quela chaulhadura que ne’n sei pas causa, la vau tornar au salopard naut plaçat que s’a siervit de me... » D’un pauc de mai, « Me too » se diriá parier en occitan nontronés : « Mai me aitot », prononçat *maimetot ! « Moi itou », en francés... [Lire la suite]

ENTE ES PASSAT LO DIABLE ?   Ente diable es-eu passat, lo diable de nòstres ancians ? Laissarai los teologians, los filosòfes, los psicanalistas, los etnològues, los folcloristas… vos parlar de las representacions artisticas dau diable, de sa plaça dins lo monde imaginari, mai de son ròtle dins las accions individualas e collectivas de l’estre uman a totas las epòcas dins la civilizacion judeo-crestiana. Non, pense au diable que tornava  totjorn dins las conversacions quante era goiat.  Tròbe lo diable... [Lire la suite]