Archives

Per las personas que se damanden que pòt semblar una revirada dau russe en occitan lemosin, veiquí dos extrachs dau conte fantastic-realiste de Gògol, Lo Nas (Lo Nas e Lo Manteu, Nicolai Gògol, revirat dau russe per Jan-Peire Reidi, Edicions dau Chamin de Sent-Jaume). Som a Sent-Petersborg dins la prumiera meitat dau segle dietz-e-nòu. Lo barbier Ivan Iacòvlievich tròba un nas dins una micha de pan. Puei lo proprietari dau nas lo tròba en dire…   Ivan Iacòvlievich se passet un abit per dessus sa chamisa per pas mancar de... [Lire la suite]

UN ÒME « CABORNAT »   Un còp que faguí coneitre un amic occitan de Charanta ad una persona de Dordonha, aguí la meschanta idéia d’ajostar, per colhonar : « Es charantés, mas quo es pas grave ! » E ben òc, diriatz que la linha administrativa entre los dos despartaments es una frontiera, una separacion artificiala dins ’quel espaci linguistic occitan que crueba lo Nontronés, lo sud-oest de la Nauta-Viena e una partida de la Charanta. Quo es en granda partida lo país dau parlar è. La limita oest... [Lire la suite]

QUORAS, QUORAS, QUORAS… ?   Dimmi quando, quando, quando… « Dija-me quora(s)… », ditz la chançon en italian. Ai auvit parlar d’una maison ente trobavan que los òmes fasian tròp de despensa de beure e de minjar per las escodasons. Tròp de grilhons, de polet ròstit, de mongetas… Disian que quand lo minjar vos pesa sus l’estomac, òm trabalha pas si ben. E que los diumencs, que òm trabalha pas, òm a pas mestier de tant minjar que los jorns obrants. E que fau pas marendar per mielhs sopar l’enser. E que, avant d’anar... [Lire la suite]

BOTAR E METRE   Avem tots remarcat que quauques mots an pas exactament pertot lo mesma sense. Mai daus còps fau pas anar bien loenh per veire la diferença. Prenetz, per exemple, « mòrdre » e « brucir ». « Mòrdre », quo es mai que mai sarrar entre las dents, « brucir », quo es, par exemple, sarrar entre los dets, entre la pòrta e lo mur… Dich autrament, « brucir », quo es « pinçar ». Veiquí lo conselh que nòstre Picatau donet au paubre Drisson que cresiá sa femna mòrta... [Lire la suite]

BOBBY   Dins lo darnier numero dau National Geographic, una jornalista americana que a fait una enquesta sus los rites funeraris dins lo monde nos dòna un article entitolat The Future of Dying in Style : « L’Avenidor de la mòrt en prumiera classa ». Aura, bastissen pus gaire de tombeus per los reis, un Taj Mahal o de las piramidas, mas la tecnologia moderna òfra au defunt totplen de solucions mai o mens morbidas, totas mai originalas e charas las unas que las autras, per passar sa mòrt plan benaise en esperar lo... [Lire la suite]

MARCHA QUERRE A BEURE !   « Pitit, marcha querre a beure ! » E me veiquí partit emb un seissanta-e-quinze de veire blanc vestit d’en-dedins d’una espessor de depaus que degun ne’n fasiá de cas perque « quo era pas sale ». Faliá far lo torn de la maison per anar a la cava mau esclarada tirar dau vin a la barrica. Quand lo gorgolhadis dins la botelha que se garnissiá me disiá que siriá tòst plena, faliá virar lo robinet au bon moment per ren laissar trascimar. Dau vin de nòstras doas vinhas,... [Lire la suite]

ES PAS D’ESMAI   (Quand lo char-a-bancs esverset), « … au luòc de s’esmajar si quauqu’un era esbratat o eschambat, Picatau damandet : E la tartra, es-t-ela ’bismada ? » (Au lieu de chercher à savoir si quelqu’un avait un bras ou une jambe en moins, il demanda si la tarte n’était pas abîmée.) S’esmajar de quauqu’un o de quauqua ren, quo es migrar (s’inquietar) de ’quela persona o ’quela chausa, ne’n damandar o ne’n cherchar de las novelas, se’n preocupar, coma disen en francés. « Damandar lo... [Lire la suite]

TE VAI PLAN ENANÇAR !   « Començar », « ’chabar », « avacar », « enançar », « estre (’trapat) a far quauqua ren… », e tots los compausats verbaus emb lo verbe « far » : far cueire, far bulir, far mòure, far segre, far bruslar, far beure, far minjar, far venir, far far quò-’quí, far far quò-’lai… Creiriatz que la quita linga que parlavam au vilatge dins ma jounessa, coma nòstras vitas, eran comandadas per lo Trabalh. Lo quite verbe « s’amusar »... [Lire la suite]

COMA LO VENT FOLET Comparasons e proverbes dins Jan Picatau de Sent-Barrancon (Edicions dau Chamin de Sent Jaume)    En familha   Las comparasons dins un texte fan pareitre la realitat mai interessanta, mai plasenta. Quo es totjorn una jauvissença d’auvir o de legir de las comparasons plan conegudas, que son dins la linga dempuei sai pas quantben de temps. « Magre coma un picatau », « glorios coma un puelh », « se semblar coma doas gotas d’aiga » o ben de las locucions ironicas coma... [Lire la suite]

COALEVAR   L’enviá m’a pas enquera passat de vos parlar de ’quilhs mots e de ’quelas locucions que se disian sovent dins mon vilatge e que legisse pus gaire dins los libres en occitan. Lo verbe « coalevar » ne’n fai partida. S’es vut que la gent semnavan daus pinambors per nurir la denada e los bestiaus. Aüei ne’n sierven dins los quites restaurants, coma fasian pendent la guerra dins las vilas. Non, chas nos fasian pas venir los pinambors per los crestians. Los fasian bulir dins la chaudiera, los esbolhavan dins... [Lire la suite]