Vos prepause aquí un extrach de la novela de Gògol Lo Manteu que ai revirada dau russe e que fuguet publicada en 2017 a las Edicions dau Chamin de Sent-Jaume.

Som a Sent-Petersborg dins la prumiera meitat dau segle XIX. Daus mila de foncionaris son empluiats dins los ministèris per administrar un emperi que vai de la Polonha a l’Alasca. Lo darnier daus darniers de ’quilhs foncionaris, Acaqui Acaquievich, un pitit òme modeste que mena pas de bruch, passa sa vita a copiar daus papiers oficiaus e i tròba quitament son plaser.

Quoras e a quala epòca entret au ministeri, e quau l’aviá nommat, degun se’n soveniá. Los chaps de bureu e los superiors se seguian annada aprep annada, mas òm lo vesiá totjorn a la mesma plaça, dins la mesma pausicion, emb la mesma foncion, totjorn a las escrituras. Ne’n vengueren donc a se convencer que era estat mes au monde desjà preste per lo servici, emb son unifòrme e sa testa pelada. Au ministeri, li mostravan gran de respect. Los gardas demoravan sietats quante passava davant ilhs e lo ’visavan quitament pas, coma si lo vestibule fuguès estat traversat nonmas per una moscha. Sos superiors lo tractavan frejament e lo maumenavan. Quauque assistent dau chap de bureu li conhava un papier jos lo nas sens quitament li dire « Copiatz-zo », o ben « Veiquí quauqua res d’interessant », o ben quauquas paraulas plasentas coma quò se fai dins los servicis ente òm sap se tener. Eu los preniá, sens levar los uelhs dau papier, sens se damandar quau lo li portava e si ne’n aviá l’autoritat. Se metiá còp sec de lo copiar.

Los jòunes foncionaris risian en-dejos e se trufavan de se tant qu’a bon compte, emb tota la chaitivetat daus mocandiers dins los bureus, e disian davant se de las istòrias a son despens ; contavan que sa lotjairitz, una vielha de seissanta-e-dietz ans, lo borrava, e damandavan quoras farian nòça, li fasian tombar sus la testa daus bocinons de papier en mòda de névia. Mas pas una paraula veniá d’Acaqui Acaquievich, de creire que i agués degun davant se.  Tots ’quilhs einuegs se vesian quitament pas dins son trabalh : fasiá pas una sola fauta dins la letra que copiava. Quo era nonmas quand las chaitivetats venian insufriblas, que li pigonhavan lo braç per l’empaichar de far son trabalh, que ’chabava per lur dire : « Laissatz-me tranquille ; perque me voletz far degreu ? » I aviá quauqua res d’estranh dins ’quelas paraulas e la votz que las prononçava. Lur ton portava tant a la pietat que un jòune òme nonmas nommat e que, per far coma los autres, se voliá permetre de se trufar de se, s’arrestet plan còp, coma sumsit, coma si a ’queu moment lo monde alentorn agués chamjat de pareissença. Butit per una fòrça subrenaturala, s’eslunhet de sos noveus camaradas que cresiá estre de la gent onestes de la bona societat. E longtemps aprep, dins sos melhors moments de jòia, fuguet trevat per lo pitit foncionari testa pelada e lo son de sas paraulas sasissentas : « Laissatz-me tranquille ; perque me voletz far degreu ? » e auvit lo resson d’autras paraulas : « Sei ton frair ». E ’queu paubre jòune òme se crubiá la chara de la man. Mai d’un còp dins sa vita fremit de veire tota l’inumanitat de l’òme, tota la brutalitat e la sauvatjariá escondudas jos las bonas manieras d’un monde delicat, quitament, Diu me perdòne, las d’un òme que en societat disen nòble e oneste…

Me damande ente òm pòt trobar un òme que donés entau tota sa vita a sa foncion. Quo es pauc dire que trabalhava gelosament ; non, quo era de l’amor. Dins ’queu trabalh de copia, vesiá l’imatge d’un monde a part, lo seu, plen de varietat e de plaser. La jauvissença se legissiá sus sa chara ; i aviá las letras que aimava lo mai e, si las podiá ’trapar, se teniá pus de bonur : risiá tot sol, guinhava e s’escharnissiá, de maniera que sus sa chara, òm podiá legir tots los caractaris que venian jos sa pluma. L’aguessan recompensat a la nautor de son zèle, aguès benleu agut la surpresa de se veire conselhier d’estat, mas, coma disian sos collegas mocandiers, aviá nonmas ganhat a la botoniera un boton e de las morrenas au crupinhon.